Ψάχνοντας, ποιους γαλάζιους υπουργούς ανιχνεύσατε ως συμμετέχοντες στο χειρισμό και ποιο παρασκήνιο διαγνώσατε;
Ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Δούκας γνώριζε και αποφάσιζε. Το ίδιο υποθέτω και ο κ. Αλογοσκούφης. Και ο πρωθυπουργός, όμως, ήταν ενήμερος, αφού τον Ιούλιο του 2004 τού κοινοποιήσαμε επιστολή των τριών προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της Θράκης, Ξυνίδη, Πεταλωτή και Λαμπάκη, εκθέτοντας τα πραγματικά περιστατικά και τις ποινικές ευθύνες που υπάγονται. Ουδεμία, όμως, απάντηση.
Μιλώντας με τον πρώην πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου της Ξάνθης κο Ξυνίδη, μας είπε για την ομαδική κάθοδο που έκαναν προσωπικότητες της Ξάνθης, μεταξύ των οποίων και ο σεβασμιότατος μητροπολίτης Ξάνθης, στην Αθήνα για να αντιμετωπίσουν με προσωπικές συναντήσεις το σκάνδαλο. Μάθαμε ότι έγινε μια «πιρουέτα» για να αποκλειστούν 1-2 πρόσωπα και, εν συνεχεία, έγινε ένα ραντεβού με τον αναρμόδιο για το θέμα υπουργό κο θ. Ρουσόπουλο και ότι εκεί υπήρξε έντονος διάλογος με τον δήμαρχο Ξάνθης κο Στυλιανίδη, στον οποίο είπε, παρ' ότι δεν είναι δικηγόρος, ότι η λιμνοθάλασσα είναι ιδιοκτησία της μονής. Ακούσατε εσείς για το περιστατικό αυτό και αν έγιναν έτσι τα πράγματα, κάτι που μου επιβεβαίωσε και ο σεβασμιότατος μητροπολίτης κ. Παντελεήμων;
Αυτήν την ενημέρωση έχω κι εγώ. Ο κ. Ρουσόπουλος, μάλλον πρωταγωνιστούσε.
Η ανάμειξη ενός αναρμόδιου υπουργού με τόσο κορυφαία θέση και η γνώμη του για την ιδιοκτησία τι σημαίνει για σας και ποια αξία της δίδετε για τις μετέπειτα εξελίξεις;
Εάν όντως είναι έτσι, δεν τιμά τη θέση που του εμπιστεύθηκε ο ίδιος ο πρωθυπουργός. Όμως η συγκέντρωση ισχυρών εξουσιών σε ένα πρόσωπο, και μάλιστα με επικοινωνιακά κριτήρια, αυτά τα αποτελέσματα φέρνει. Τα αποτελέσματα έρχονται.
Έχει ξαναγίνει χρήση χρυσόβουλων στην περιοχή της Θράκης για αναγνώριση ιδιοκτησίας και πόσο σοβαρές συνέπειες θα μπορούσε να έχει αυτή η χρήση;
Πρωτοφανής η επίκληση στη Θράκη αυτοκρατορικών χρυσόβουλων, ως τίτλων κυριότητος. Εάν τους δεχθούμε, θα αναδιανεμηθεί η Ελλάδα.
Ο πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Κομοτηνής κ. Καμαράκης μας διαβεβαίωσε ότι στα 40 χρόνια της δικηγορίας του, συμπεριλαμβανομένης και της προεδρίας του, είχε συζητήσεις με όλους τους δημάρχους, νομάρχες κ.λπ. και ποτέ κανείς δεν του είπε ότι εκκρεμεί ζήτημα αναγνώρισης ιδιοκτησίας της μονής στη λιμνοθάλασσα. Εσείς είχατε ακούσει ποτέ τέτοια εκκρεμότητα;
Ουδέποτε μέχρι το 2000, οπότε η μονή άρχισε να διεκδικεί, καταρχήν, μόνο αλιευτικά δικαιώματα.
Με δεδομένη την ανάμειξη και πράσινων στελεχών και γαλάζιων ως το επίπεδο του υπουργού, θα συμφωνούσατε ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιείται για τα στελέχη αυτά ένας προσδιορισμός και ποιος θα ήταν αυτός;
Δε συμφωνώ ότι εμπλέκονται στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Το αποδεικνύουν τα πραγματικά περιστατικά. Για τους λοιπούς, θα έλεγα ότι καταχρώνται της εμπιστοσύνης που τους έδειξε ο ελληνικός λαός Και λειτουργούν ως συναυτουργοί με τη μονή.
Ιδιαίτερα αν σας ζητούσαμε να τον δώσετε στο πλαίσιο του ποινικού νόμου, θα μπορούσε να υιοθετήσετε κάποιον ή περισσότερους από τους προσδιορισμούς «άρπαγες», «κλέφτες», «απατεώνες», «θεομπαίχτες», «αμελείς», «φιλοχρήματοι», «ασυνείδητοι», «πεπλανημένοι», «κακόπιστοι», «καλόπιστοι» ή κάποιον ακόμα;
Τουλάχιστον παρέβησαν το καθήκον τους. Μακάρι να ήταν απλώς αμελείς.
Ο συμβιβασμός του ελληνικού δημοσίου με τη μονή έχει προσδιορίσει εγγράφως την υπόθεση με ακρίβεια τι δίνει και τι παίρνει το κάθε μέρος;
Το ελληνικό δημόσιο μόνο δίνει. Έναντι ανύπαρκτων δικαιωμάτων στη Βιστωνίδα, έδωσε τις καλύτερες παραθαλάσσιες εκτάσεις και πανάκριβα κτίρια.
Σε κάθε συμβιβασμό δεν προσδιορίζεται με ακρίβεια το τι δίδει και τι παίρνει, ώστε να μην ξεφυτρώνει κάθε τόσο και μία παροχή προς τη μονή;
Βεβαίως. Και αν δεν έπαιρνε το όλο σκάνδαλο επικοινωνιακά τις σημερινές διαστάσεις, κάθε λίγο θα μεθοδευόταν και μια παροχή.
Τα χρήματα που προέκυψαν από τις αγοραπωλησίες της Μονής Βατοπεδίου πού θα έπρεπε να καταλήξουν και θα βρούμε ποτέ με ακρίβεια πού πήγαν;
Πρέπει να καταλήξουν στο ελληνικό δημόσιο, που τόσο ανάγκη τα έχει. Μήπως και κλείσει καμιά μαύρη τρύπα. Το κράτος διαθέτει τους τρόπους.
Θεωρείτε ότι στο σκάνδαλο του χρηματιστηρίου αποδόθηκε Δικαιοσύνη;
Από τη φύση τους οι χρηματιστηριακές περιπέτειες δεν ευνοούν τη δικαστική εμπλοκή, διότι, κακά τα ψέματα, εύκολα εκτροχιάζονται σε γενικευμένη και αγχώδη ροπή προς άπληστη διεκδίκηση παράλογα υψηλού κέρδους, εις βάρος αυτών που παράγουν τον πραγματικό πλούτο. Η ερώτηση σας νομίζω ότι, διαδικαστικά, θα έπρεπε να απευθύνεται στην ηγεσία της Δικαιοσύνης. Εγώ δεν έχω εντοπίσει, προσωπικά, κάποιους που θα έπρεπε να τύχουν ποινικής μεταχείρισης και αθωώθηκαν ή «ξέφυγαν» με παντοειδή τερτίπια, αν αυτό ρωτάτε. Σε κάθε περίπτωση, είμαι έτοιμος να ακούσω και να συμφωνήσω ακόμα και για ευθύνες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, πολιτικές ευθύνες βέβαια.
Τι καταλογίζετε ως χειρότερη επιλογή της κυβέρνησης Καραμανλή στα 5 αυτά χρόνια;
Πολύ δύσκολη επιλογή. Ωστόσο, η αίσθηση η δική μου, και νομίζω και περίπου 2 εκατομμυρίων άδικα χαμένων στρεμμάτων, είναι ότι πολλά πράγματα στη χώρα μας θα πήγαιναν καλύτερα, αν μια ορεξάτη αστική κυβέρνηση της ουσίας και της ευθύτητας, πέραν των πολιτικών διαφορών, υπερίσχυε της κυβέρνησης των βολικών προσχημάτων και της εικονικής πραγματικότητας. Έπρεπε να καθαρίσει το τοπίο από την πρώτη στιγμή και να τιμωρήσει ή να αθωώσει κάθε περίπτωση φαυλότητας και δολερής ανικανότητας την οποία είχε καταγγείλει ως αντιπολίτευση. Δεν το έπραξε ποτέ και το σύνολο του πολιτικού κόσμου έπεσε στην ανυποληψία, λειτουργώντας ως διαλυτικό πρότυπο στην κρατική μηχανή.
Υπάρχει κάτι που θα αναγνωρίζατε ως θετικό στην κυβέρνηση στην Καραμανλή;
Εξαιρετικά δύσκολη ερώτηση. Δε μου δίνετε μάλιστα και κάποια βοήθεια, όπως τι θεωρείτε εσείς θετικό για να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω. Εν πάση περιπτώσει, η . ίδρυση του υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης, παρά τις ατέλειες της διαδικασίας, των αρμοδιοτήτων και των αποτελεσμάτων του, νομίζω ότι σηματοδοτεί μια προτεραιότητα που με κατάλληλη διοίκηση και πολιτικό σχεδιασμό μπορεί να καρποφορήσει θεαματικά.
Πώς κρίνετε την εικόνα της αντιπολίτευσης απέναντι στην κυβέρνηση;
Το σημαντικό δεν είναι πώς την κρίνω εγώ, όντας στρατευμένος πολιτικά, αλλά οι πολίτες, θα σας απαντήσω, όμως, κάπως «τυπικά», ως βουλευτής. Εκτιμώ ότι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και η πολιτική μας δραστηριότητα στο κοινοβούλιο είναι εξαιρετική. Τα πρακτικά της Βουλής και οι ερωτήσεις μας είναι αδιάψευστος μάρτυρας. Βοηθούμε με υπεύθυνο και κατανοητό τρόπο την ελληνική κοινωνία να αντιληφθεί γιατί αυτή η κυβέρνηση είναι χρεοκοπημένη και πόση ζημία συσσωρεύει για τον τόπο κάθε μέρα. Αναδεικνύουμε επίσης την ύπαρξη εναλλακτικής κυβερνητικής επιλογής. Υπάρχουν, βέβαια, προβλήματα λειτουργίας του κόμματος, παρέμβασης του στην κοινωνία και πολλαπλασιασμού της αξιόλογης δουλειάς που παράγεται από το ΠΑΣΟΚ, αλλά σιγά σιγά νομίζω ότι κι αυτά ξεπερνιούνται. Δε συμμερίζομαι τις κατηγορίες περί «αδράνειας» και «διάλυσης» που εκτοξεύονται κατά καιρούς, διότι το κοινωνικό μας μοντέλο, εν έτει 2008, είναι φυσιολογικά πολύ διαφορετικό από τα περισσότερο ανέμελα και πιο συναισθηματικά χρόνια της 20ετίας 1975-1995, κατά την οποία η πολιτική δονούσε τα σωθικά του λαού. Η σύγκριση είναι εκ γενετής ατελής.
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση οι πολίτες φαίνονται πολύ θετικοί στη συνεργασία ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Πώς βλέπετε μια τέτοια προοπτική;
Το «φλερτ» στο ΣΥΡΙΖΑ έχει αρχίσει από πολύ καιρό, αν και διακριτικά. Ας μην ξεχνάμε ότι ο εκλογικός νόμος του ΠΑΣΟΚ είναι αυτός που κατοχυρώνει μια σημαντική αναλογικότητα για να έρθουν στο προσκήνιο και μικρότερα κόμματα, όπως και συνέβη άλλωστε. Για αρραβώνα, πάντως και παραγωγικό γάμο πρέπει να θέλουν και να μπορούν δύο ώριμα μέρη. Εμένα η προοπτική συνεργασίας μού φαίνεται ελκυστική και η γνώμη μου είναι ότι ακόμα και με αυτοδυναμία το ΠΑΣΟΚ δεν θα ξεχάσει τους φυσικούς πολιτικούς του συμμάχους της αριστεράς, ασχέτως των επιμέρους διαφορών. Να περιμένετε μεγάλες εκπλήξεις. Να σημειώσω, επίσης, ότι η χώρα θα προκόψει με τη συνειδητή στήριξη μιας μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας και όχι μόνο από «φωτισμένα» κομματικά επιτελεία που αθροίζουν τα κοινοβουλευτικά τους κουκιά. Αποκεί και πέρα όλα εξαρτώνται από την ωριμότητα ή μη του ΣΥΡΙΖΑ.
Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ έμενε ως τώρα ή μένει ακόμα πίσω στις δημοσκοπήσεις, παρά τα τόσα κρούσματα διαφθοράς που αποκαλύπτονται;
Το ΠΑΣΟΚ δεν μένει πίσω στις δημοσκοπήσεις. Βρισκόταν πάντα σε απόσταση βολής και σε κάποιο βαθμό πλήρωσε και ίσως πληρώνει ακόμα τις αναβαθμισμένες ποιοτικές προσδοκίες του στενού του ακροατηρίου, το οποίο φροντίζει να του στέλνει μηνύματα εγρήγορσης και ενότητας. Αν με ρωτάτε γιατί δε βρίσκεται χαρακτηριστικά μπροστά από τη «χειρότερη μεταπολεμική κυβέρνηση», θα σας απαντήσω ότι συντρέχουν τέσσερις κυρίως λόγοι:
1. Η άσκηση ακραίας πελατειακής πολιτικής βολέματος ημετέρων ομήρων από την αδίστακτη κυβέρνηση.
2. Η προπαγανδιστική της πολιτική-μάρκετινγκ και οι φιλικές ισορροπίες στην κριτική απέναντι της, που δέχεται από τα ΜΜΕ (κατάχρηση δηλαδή της τακτικής «ναι μεν αυτή η κυβέρνηση, αλλά...»).
3. Η καθυστερημένη αφομοίωση από μεγάλο μέρος του πληθυσμού των διεθνών εξελίξεων και των ευκαιριών που χάνονται, αλλά και των προκλήσεων που αγνοούνται.
4. Η «σκηνική μας παρουσία» ως ΠΑΣΟΚ, όταν απευθυνόμαστε στο λαό, η οποία πολλές φορές είναι ανέμπνευστη και «ερασιτεχνική», με επικοινωνιακούς όρους. Ωστόσο, και εσείς θα συμφωνήσετε ότι βελτιώνεται καθημερινά. Εν αναμονή εκπληκτικών δημοσκοπήσεων.
Γιατί, παρά τα τόσα σκάνδαλα που βγαίνουν, το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να έχει ανακάμψει - με εξαίρεση την τελευταία δημοσκόπηση - στην κοινή γνώμη;
Το ΠΑΣΟΚ ανακάμπτει και αυτό θα φαίνεται όλο και περισσότερο. Όχι όμως ως αποτέλεσμα των σκανδάλων, αλλά ως προϊόν μιας αξιόπιστης, θετικής πρότασης για διακυβέρνηση, η οποία πλέον γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη.
Τι θα έπρεπε να έχει κάνει ως τώρα ο Γιώργος Παπανδρέου και, κατά τη γνώμη σας, δεν το έκανε, ώστε να ανακάμψει εκλογικά το ΠΑΣΟΚ;
Ήδη το κάνει. Καθαρές θέσεις, διακριτό πολιτικό στίγμα, ενωτική πυγμή.
Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο Καραμανλής παρουσιάζεται ως ο καταλληλότερος για πρωθυπουργός ανάμεσα στους άλλους πολιτικούς αρχηγούς. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτή η προτίμηση;
Στο γεγονός ότι ασκεί τα πρωθυπουργικά καθήκοντα με όσο κύρος προσδίδουν αυτά στον κάτοχο του θώκου, στην «αποστειρωμένη επικοινωνιακή ζώνη» που προστατεύει έντεχνα το Μέγαρο Μαξίμου, φορτώνοντας πλαγίως ευθύνες στα εκτελεστικά όργανα και όχι στον υπεύθυνο συντονισμού τους και στις υποκριτικές του ικανότητες, που του δίνουν τη δυνατότητα για ρητορικές θεατρικές παραστάσεις που παραπλανούν τους πολίτες. Ο Γιώργος Παπανδρέου αξίζει την ευκαιρία να αποδείξει τις ικανότητες του κι αυτός στη διακυβέρνηση της χώρας.
Αν σας ζητούσαμε να χρησιμοποιήσετε τον όρο ρήξη στο ΠΑΣΟΚ και αναφορικά με το παρελθόν και τη μελλοντική πορεία του πού θα τον χρησιμοποιούσατε;
Ρήξη στην κοινωνία.
Τον ίδιο όρο στην κυβέρνηση πού θα τον χρησιμοποιούσατε;
Επιχειρούμενη ρήξη με το παρελθόν της παράταξης της, η οποία όμως ήταν χωρίς υποδομή και έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα.
Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η δυσαρέσκεια των πολιτών προς το ΠΑΣΟΚ όπως εκφράστηκε στις δύο προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις;
Την πρώτη φορά, το 2004, εκφράστηκε ένα φυσιολογικό για δυτικές κοινωνίες αίτημα περιοδικής αλλαγής στην εξουσία αλλά και «τιμωρίας» φαινομένων αλαζονείας και περιφρόνησης στην άσκηση χρηστού δημοσίου ρόλου, που παρήχθησαν από μια 20ετή διακυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με αρκετές αρνητικές πλευρές, αλλά σημαντικά περισσότερες θετικές. Τη δεύτερη φορά πιστεύω ότι το εκλογικό σώμα καθοδηγήθηκε από τα ψυχολογικά φαινόμενα της «δεύτερης ευκαιρίας» και της «πεισματικής άρνησης αποδοχής της πρόσφατης επιλογής του 2004 ως λανθασμένης». Αυτά λειτούργησαν παραδόξως υπέρ της κατά τα άλλα εμφανώς ακατάλληλης κυβέρνησης. Υποβοηθήθηκαν, δε, από ένα περιβάλλον «πολιτικού χυλού», -όπου υιοθετήθηκε από μεγάλο ποσοστό πολιτών η παθητική - και λανθασμένη -αντίληψη «όλοι ίδιοι είναι». Η απογοήτευση και αποστασιοποίηση των πολιτών λειτούργησε αντικειμενικά υπέρ της ΝΔ το 2007.
Οι εσωκομματικές τριβές στο ΠΑΣΟΚ είναι απόρροια συγκρουόμενων φιλοδοξιών ή έχουν πολιτικό, ακόμη και ιδεολογικό υπόβαθρο;
Λίγο από όλα, χωρίς τίποτα από αυτά να είναι μεμπτό. Με ευχαριστεί η ακριβολογία σας όταν ρωτάτε για «τριβές», διότι μας έχουν συνηθίσει σε άδικη κριτική για «εμφύλιο». Άδικη, δεδομένου ότι αναφερόμαστε σε δημοκρατικό πολυσυλλεκτικό κόμμα εξουσίας με πλήθος ικανών και δυναμικών στελεχών στους κόλπους του και πολλές ιδέες και απόψεις στο τραπέζι του διαλόγου, ώστε με αυτές να φιλοτεχνηθεί η καταλληλότερη πολιτική προς όφελος του τόπου.
Θα εκφράζατε μια άποψη που μπορεί να ήταν αντίθετη από την επίσημη θέση του κόμματος σας;
Βεβαίως, εάν αποτελούσε ισχυρή πεποίθηση μου.
Κάντε μια σύγκριση ανάμεσα σε Ανδρέα Παπανδρέου και Γιώργο Παπανδρέου.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε μια ιδιαίτερη, προσωπική ικανότητα να αντιλαμβάνεται και να επεξεργάζεται τα μηνύματα των καιρών και τις ανάγκες του λαού και να τις μετατρέπει σε δημοφιλείς πολιτικές κατευθύνσεις. Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι πιο συλλογικός, πολυδιάστατος και πιο καινοτόμος από τον πατέρα του. Εμφανίζεται πολύ ήπιος, αλλά αυτό αποτελεί σαφές δείγμα μεθοδικής προσέγγισης και μιας ξεχωριστής υπευθυνότητας σε έναν αφάνταστα περίπλοκο κόσμο.
Πιστεύετε ότι στην ελληνική πολιτική κυριαρχεί η οικογενειοκρατία;
Σε κάποιο βαθμό τα επώνυμα των πολιτικών δημιουργούν μια δυναμική, τουλάχιστον στην αφετηρία, αλλά θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι αυτό δε συμβαίνει σε μεγαλύτερο βαθμό από αυτόν που επιτρέπουν οι παραδοσιακοί κώδικες της ελληνικής κοινωνίας. Εγώ δεν έχω, πάντως, αισθανθεί ότι δε δίνονται σημαντικές ευκαιρίες και σε μη οικογενειών. Τους «κουμπάρους» πρέπει να φοβόμαστε, όχι αυτούς που ο διάχυτος λαϊκισμός λοιδορεί ως «κληρονόμους».
Από τα κόμματα της βουλής με ποιο πιστεύετε ότι συγγενεύετε περισσότερο ιδεολογικά;
Με το ΣΥΡΙΖΑ.
Πόσο κοντά βλέπετε τις επόμενες εκλογές και ποιες είναι οι προβλέψεις σας για το εκλογικό αποτέλεσμα;
Οι επόμενες εκλογές είναι κοντά. Η κυβέρνηση εμφανίζει συμπτώματα διάλυσης που καθημερινά επιτείνονται. Το ΠΑΣΟΚ θα τις κερδίσει. Αγωνίζομαι για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το ΠΑΣΟΚ και τον τόπο. Βασίζομαι στην ωριμότητα, το ένστικτο και την ενημέρωση του λαού. Κι εσείς, στον Τύπο, ελπίζω ότι θα συμβάλετε στη διεξαγωγή ενός έντιμου και διαφωτιστικού πολιτικού αγώνα, ώστε να προκύψει η απαραίτητη πολιτική δυναμική για να απογειώσουμε την καθηλωμένη μας πατρίδα.
Ποιο πιστεύετε ότι είναι το κύριο πρόβλημα που μαστίζει την πολιτική στην Ελλάδα;
Η έλλειψη εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ πολιτικών και πολιτών, είτε ατομικά είτε στη συλλογική τους έκφραση. Επίσης, η έλλειψη ενός νέου εγερτήριου οράματος προκοπής και προόδου για όλους μέσα σε μια δίκαιη κοινωνία.
Ο Γιώργος Βουλγαράκης «έπεσε», αφού πολλοί και στο δικό του κόμμα τον επέκριναν για τη χλιδάτη ζωή και την ανάμειξη των συγγενών στο σκάνδαλο. Πώς βλέπει ένας βουλευτής ακριτικής περιοχής τη χλιδάτη ζωή των πολιτικών;
Η αξιοπρεπής διαβίωση του πολιτικού είναι θεμιτή και θα έλεγα και επιβεβλημένη. Εξάλλου αυτό είναι το ζητούμενο για κάθε πολίτη. Χλιδή, όμως, χωρίς μέτρο, με νεοπλουτίστικη επίδειξη και με πονηρούς τρόπους πλουτισμού είναι ανεπίτρεπτη.
Τι λένε οι ψηφοφόροι της ακριτικής Κομοτηνής για τη χλιδάτη αυτή ζωή;
Δεν νομίζω ότι συγχωρούν προκλητικές και αλαζονικές συμπεριφορές.
Κάντε μας μια εκτίμηση για το πώς πέτυχε η περιοχή σας και σε ποιο βαθμό τη συνεργασία μουσουλμάνων και χριστιανών;
Χρόνια προσπάθεια, επίμονη, με πισωγυρίσματα, αλλά και μοναδική επιλογή.
Το προξενείο Κομοτηνής παράγει θετικό έργο στην περιοχή και στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας;
Θα μπορούσε να παράγει.
Οι μουσουλμάνοι της περιοχής τελευταία στρέφονται προς την κατεύθυνση της καλύτερης αφομοίωσης με το χριστιανικό στοιχείο και την ελληνική κρατική μηχανή. Είναι αξιοσημείωτη η στροφή αυτή ή μήπως θεωρείτε ότι πρέπει να γίνει μεγαλύτερη προσπάθεια;
Η συμβίωση Ελλήνων πολιτών με διαφορετική καταγωγή, γλώσσα και θρησκεία είναι επιβεβλημένη και αυτονόητη. Με αλληλοσεβασμό και κατανόηση. Το αντιλαμβανόμαστε πλέον όλοι οι συμπολίτες μου. Εξαιρετική συνεισφορά η ρύθμιση Παπανδρέου ως υπουργού Παιδείας για την εισαγωγή ποσοστού 5% στα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ.
Η επιλογή της κας Καραχασάν ήταν αρκούντως μελετημένη κίνηση και ωφέλησε την εθνική μας πορεία;
Η εθνική μας πορεία δεν κινδυνεύει, ούτε ωφελείται από μια εκλογική αυτοδιοικητική επιλογή, η οποία, όμως, λόγω της ιδιαιτερότητας, έχει πολλές παραμέτρους που πρέπει να προσεχθούν.
Ποιο ρόλο παίζει στη ζωή των ανθρώπων της περιοχής σας η θρησκεία και εσείς έχετε ψηφοφόρους από τους μουσουλμάνους της εκλογικής σας περιφέρειας;
Η θρησκεία στη Ροδόπη, μαζί με τη γλώσσα αποτελούν σημαντικό κριτήριο για προσδιορισμό και σε άλλα επίπεδα. Εξάλλου η θρησκεία είναι στοιχείο του πολιτισμού. Έχω ψηφοφόρους μουσουλμάνους και ως νομαρχιακός σύμβουλος είχα περισσότερους απ' ό, τι ως βουλευτής. Προσδοκώ ότι στην εποχή των παιδιών μας η θρησκεία, η γλώσσα και η καταγωγή δεν θα είναι κριτήρια ψήφου, όπως σήμερα.
Ποιες είναι οι προοπτικές συνεργασίας με τη Ρωσία του Πούτιν για την Ελλάδα και την ΕΕ;
Πολλές. Υπάρχουν οπωσδήποτε αντικειμενικές δυσκολίες, δηλαδή συμφέροντα, ή ακόμα και προκαταλήψεις, για την περαιτέρω κοινή ευρωπαϊκή πορεία και συνεργασία των δύο χωρών. Όμως Ελλάδα και Ρωσία απολαμβάνουμε ένα σχετικά συγγενικό γεωγραφικό, πολιτισμικό και ιστορικό πλαίσιο. Δε βλέπω έτσι κανένα λόγο γιατί να είμαστε διστακτικοί και να εστιάζουμε εκ των προτέρων σε πραγματικές ή φανταστικές δυσκολίες και όχι στην ανάγκη και τις ευκαιρίες ανέφελης συνύπαρξης και μιας αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας. Σε κάθε επίπεδο. Με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι δε θα κάνουμε εκπτώσεις στις αρχές και την παράδοση μας ως χώρα.
Η Ελλάδα πρέπει να κάνει στρατηγική στροφή προς τη Ρωσία και μέχρι ποιου σημείου;
θα πρέπει να ξαναθυμηθούμε την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική των πρώτων χρόνων του ΠΑΣΟ Κ. Ως αντίληψη, βεβαίως, υπό τις σημερινές συγκυρίες. Στα πλαίσια αυτά είναι επιβεβλημένη η συνεργασία, σε όλα τα επίπεδα και με τη Ρωσία, με όρους βέβαια, προϋποθέσεις και επωφελείς ισορροπίες.
Η κρίση στις σχέσεις Ρωσία-ΗΠΑ πώς πιστεύετε ότι θα επηρεάσει την Ελλάδα;
θα την επηρεάσει σίγουρα και μάλιστα ανάλογα της έντασης της και των απαιτήσεων να τοποθετηθούν όλοι, κι όχι μόνο εμείς, απέναντι της. Ωστόσο, καλό θα ήταν να μην υπερβάλλουμε. Ούτε η Ρωσία θα μας σώσει από κάποιο κακό που μας απειλεί ούτε οι ΗΠΑ θα πάψουν να είναι το διεθνές πρότυπο ισχύος. Ούτε, βέβαια, βρίσκονται στα πρόθυρα πολέμου Ρωσία και ΗΠΑ. Εμείς, ως χώρα, πρέπει να διαθέτουμε μια διεθνώς ανταγωνιστική διπλωματική παρουσία. Με αξιοπρέπεια και εκμεταλλευόμενοι έξυπνα τα πλεονεκτήματα μας ως χώρα μπορούμε χωρίς κόστος να πορευόμαστε αποτελεσματικά ανάμεσα στις αέναες διεθνείς τριβές, πάντα όμως με θέσεις. Αξιολογούμε το διεθνή καταμερισμό ισχύος, προβλέπουμε εξελίξεις, συμμαχούμε και υπερασπιζόμαστε με σθένος τα εθνικά μας συμφέροντα. Έτσι κερδίζουμε σεβασμό και παράγουμε αποτελέσματα.
Κατά τη γνώμη σας, η ενδεχόμενη εκλογή του Ομπάμα θα είναι περισσότερο επωφελής για τα ελληνικά θέματα και διεθνώς;
Η «αύρα» του φρέσκου, ενημερωμένου και χαρισματικού Μπάρακ Ομπάμα μάς έχει αγγίξει όλους και ειδικά στο ΠΑΣΟΚ. Δεν μπορώ να μαντέψω τα περιθώρια άσκησης πολιτικής που θα έχει ως πρόεδρος, πάντως η εξωστρέφεια του και η καλύτερη κατανόηση των ευθυνών μιας μεγάλης χώρας απέναντι στον υπόλοιπο πλανήτη με κάνουν να αισιοδοξώ για το διάστημα μετά την πιθανή εκλογή του. Όσον αφορά στα της μιας δίκαιης λειτουργικής και βιώσιμης λύσης για το Κυπριακό, με τόσες παραμέτρους, που δεν νομίζω ότι είναι καθοριστικό το εκάστοτε συγκυριακό κλίμα στο εσωτερικό της Τουρκίας, με την επιφύλαξη τυχόν απρόβλεπτων δραματικών εξελίξεων. Το Κυπριακό δεν αποτελεί τακτική, αλλά στρατηγική άσκηση για όλους, διπλωμάτες και λαούς.
Η Ελλάδα είναι σε πλεονεκτική θέση έναντι της Τουρκίας και έναντι των Σκοπίων και ποια είναι η δική σας προσέγγιση;
Σαφώς είναι σε πλεονεκτική θέση, έναντι όλων των γειτόνων της, λόγω της σταθερής δημοκρατικής αλλά και ευρωπαϊκής της πορείας. Γι’ αυτό πρέπει επιδεικνύουμε συμπεριφορές με αυτό το κριτήριο, όχι βεβαίως αλαζονικές, αλλά εμπνευσμένες με σοβαρότητα και ασφάλεια.
Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να επιτευχθεί η συνεργασία με τη γείτονα στο θέμα του μεταναστευτικού, μετά το πρόσφατο περιστατικό με τους άνδρες της τουρκικής ακταιωρού να επιχειρούν να μεταφέρουν παράνομους μετανάστες στα ελληνικά χωρικά ύδατα;
Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να δώσει τη δέουσα και ισορροπημένη σημασία σε τρία πράγματα: στην αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα στη δράση των κρατικών οργάνων και υπηρεσιών, στον απόλυτο σεβασμό στις διακρατικές συμφωνίες και στη διαρκή εγρήγορση για την αξιολόγηση των δεδομένων που διαρκώς αλλάζουν. Και να καταστήσει σαφές σε Ευρώπη και Τουρκία ότι δεν θα υποστεί μόνη της το βάρος της «λαθρομετανάστευσης».
Κατά τη γνώμη σας, πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η ραγδαία αύξηση του ήδη ισχυρού μεταναστευτικού ρεύματος; Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που μαστίζει την περιφέρεια είναι η ανεργία, η οποία ωθεί στην εσωτερική μετανάστευση με κύριο προορισμό την πρωτεύουσα. Ποιες είναι οι προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος;
Σε μια εποχή δυσπραγίας, ανασφάλειας και έλλειψης παραγωγικού προσανατολισμού, με το δημογραφικό εφιάλτη να απειλεί μεσοπρόθεσμα την κοινωνία μας, νομίζω ότι η «τυφλή» έλευση μεταναστών από το εξωτερικό αποτελεί πρόβλημα συνολικότερα κοινωνικό και όχι με τη στενή θεώρηση της ανεργίας. Απαιτείται εθνική συμφωνία και κατάστρωση ενός σχεδιασμού για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ο οποίος θα υλοποιείται με συνέπεια και δε θα ξεχνά τα ανθρώπινα δικαιώματα, το βάθρο του πολιτισμού μας. Όσον αφορά στην εσωτερική μετανάστευση, κυρίως εξαιτίας της ανεργίας στην περιφέρεια, το κλειδί πιστεύω είναι, με μια ενσυνείδητη εθνική προσπάθεια, να καταστεί η περιφέρεια χαρακτηριστικά ελκυστικότερη του λεκανοπεδίου και να καταρριφθεί ο μύθος της «μεγάλης ευκαιρίας» στην πρωτεύουσα και της αβάσιμης προσδοκίας για τον αχαλίνωτο και τελικά αυτοκτονικό καταναλωτισμό που δήθεν προσφέρει στους νέους. Είναι επιτακτικό να κατανοήσουν οι παραγωγικοί πολίτες τα αδιέξοδα της πρωτεύουσας που προσφέρουν πραγματικές ευκαιρίες ποιότητας ζωής και «επιτυχίας» μόνο σε πολύ λίγους. Απαιτείται, βέβαια, παιδεία, με την ευρεία έννοια της καλλιέργειας, αλλά και ώθηση στην αναπτυξιακή πορεία της περιφέρειας, και όχι μόνο με τη στενά «λογιστική», χρηματοδοτική έννοια. Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτό που το ΠΑΣΟΚ προσδιορίζει ως «αναπτυξιακό κοίτασμα της περιφέρειας». Πρέπει να αναδείξουμε την ύπαιθρο σαν μια ελκυστική πλουτοπαραγωγική πηγή. Σε κάθε περίπτωση, και εδώ, ένας ειδικός, κοινά αποδεκτός και κατανοητός εθνικός σχεδιασμός θα έδινε ένα αποτελεσματικό εργαλείο στην κοινωνία για να αναχαιτίσει την εσωτερική μετανάστευση.
Η ακρίβεια είναι, αν όχι το κυριότερο, ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος Έλληνας. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση;
Με έλεγχο της αισχροκέρδειας, εξασφαλίζοντας τον απαιτούμενο ανταγωνισμό και την επάρκεια προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και με την υψηλότερη παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας, χωρίς αυτό να σημαίνει παράλογα περισσότερη προσπάθεια, δηλαδή απάνθρωπη εντατικοποίηση της εργασίας. Επίσης, με περιορισμό της κρατικής σπατάλης, η οποία πυροδοτεί ανεπανόρθωτα τις τιμές.
Αν ήσασταν υπουργός Οικονομικών, ποια μέτρα θα παίρνατε για τη γενιά των 700 ευρώ;
Δεν εξαρτάται από τον υπουργό Οικονομικών. Δεν μπορεί με διοικητικές αποφάσεις να μετατραπεί η γενιά των 700 ευρώ, εν μία νυκτί, σε γενιά των 1.000 ευρώ. Το Δημόσιο δεν είναι ο «θείος από την Αμερική» που ανοίγει το κασελάκι και μοιράζει δολάρια στους συγγενείς. Εξαρτάται από τη συνολική κοινωνική προσπάθεια και μια υπεύθυνη συνολική διακυβέρνηση για να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, να εξαλειφθούν οι προκλητικές ανισότητες και να δημιουργηθούν για όλους τους νέους και γενικά παραγωγικούς πολίτες ευκαιρίες πραγματικής εργασίας και όχι αργομισθιών του δημοσίου. Η γενιά των 700 ευρώ θα εξαλειφθεί, όταν όλοι οι Έλληνες θα συμφωνήσουν ότι μας προσβάλλει. Όταν με διαφάνεια και πολιτική αποφασιστικότητα θα περιοριστεί η κρατική σπατάλη και οι πόροι που θα εξοικονομηθούν επενδυθούν σε πιο αποδοτικές δραστηριότητες. Όταν τα δημόσια οικονομικά είναι ειλικρινή και σταθερά, εκεί πράγματι ο ατομικός ρόλος του υπουργού Οικονομικών είναι σημαντικός. Η προσπάθεια αυτή θα είναι επίπονη και δεν έχει τίποτα το «μαγικό». Επίσης, καλό θα είναι να έχουμε συνείδηση της σχετικότητας των πραγμάτων. Είναι άλλο να μιλούμε για τη γενιά των 700 ευρώ και πόσο πιέστηκε κατά το 2005 και το 2007 και άλλο πράγμα κατά το 2008, με κόστος βασικών αγαθών αυξημένο κατά πολύ. Το 2005-2007 μιλούσαμε για «δυσκολίες» αυτών των πολιτών και «κακή ποιότητα ζωής». Το 2008 μιλούμε πλέον για κοινωνική γενοκτονία. Το 2009 και 2010 κινδυνεύουμε να μιλάμε για γενιά των 1.000 ευρώ και να εννοούμε το ίδιο ακριβώς πράγμα που εννοούσαμε φέτος. Σε αυτά τα πράγματα δε χωρά ούτε η φθηνή υποσχεσιολογία ούτε ο ανεύθυνος λαϊκισμός. Δεν τα αντέχει η χώρα.
Κατά τη γνώμη σας, σε ποιον τομέα πρέπει να επενδύσει η χώρα για την τόνωση της οικονομίας της;
Στην παιδεία, τον πολιτισμό, τον τουρισμό, τις νέες τεχνολογίες, τον αγροδιατροφικό τομέα και τη σύγχρονη «επώνυμη» γεωργία.
Υποστηρίζεται η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα βοηθήσει στην αναβάθμιση των δημοσίων και γενικότερα στη βελτίωση της εικόνας της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παγκοσμίως. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη και, αν όχι, τι έχετε να αντιπροτείνετε για μια καλύτερη τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια μπορούν να λειτουργήσουν ως οτιδήποτε άλλο εκτός των «μπακάλικων» της γνώσης, παραρτημάτων δεύτερης διαλογής ξένων πανεπιστημίων για όσους δεν έχουν τις αντοχές να ξενιτευτούν ή την ικανότητα να περάσουν στα δημόσια τμήματα πρώτης επιλογής τους. Για τη τριτοβάθμια δημόσια εκπαίδευση απαιτείται όχι απλά επαρκής, αλλά και αφειδής χρηματοδότηση, καθώς και μια εθνική κοινωνική συμφωνία για τις αρχές λειτουργίας και παραγωγικότητας της. Το θεμέλιο είναι αυτά τα δύο.
Με αφορμή την απόφαση για τη μετατροπή του μαθήματος θρησκευτικών από υποχρεωτικό σε προαιρετικό στα ελληνικά σχολεία, θεωρείτε ότι κύριο χαρακτηριστικό του ελληνικού έθνους είναι η ορθόδοξη πίστη; Ποια σχέση πιστεύετε ότι πρέπει να έχει η ορθόδοξη πίστη με το ελληνικό έθνος;
Στην Ελλάδα υπάρχει μια ισχυρή και ωφέλιμη ορθόδοξη παράδοση, την οποία κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει, θα έλεγα ότι είναι οργανικά ενταγμένη στην κοινωνική μας κουλτούρα και μας επηρεάζει συναισθηματικά και υπαρξιακά. Αυτό, βέβαια, δεν μπορεί να μας υποχρεώνει να ταυτίζουμε την κρατική μας υπόσταση με τη θεσμική έκφραση της Ορθοδοξίας. Ευτυχώς, κράτος και εκκλησία δεν είναι αντίπαλοι, ωστόσο οι ρόλοι τους πρέπει να είναι αρκούντως διακριτοί και, το κυριότερο, θέματα θρησκευτικά να μη γίνονται αντικείμενο πολιτικής διαμάχης. Με ευθύνη της ΝΔ (θυμίζω τις υπογραφές του πρωθυπουργικού ζεύγους για τις ταυτότητες και τη μετέπειτα απόλυτη συμφωνία της νυν κυβέρνησης με τις αποφάσεις του ΠΑΣΟΚ) έχουν μικροπολιτικά αλληλεπικαλυφθεί η κρατική δραστηριότητα με την εκκλησιαστική. Εκεί όλοι έχουμε την υποχρέωση να προστατεύσουμε και τους δύο θεσμούς, για το καλό αμφοτέρων.
Πώς σχολιάζετε τη φράση που φέρεται ότι είπε ο πρόεδρος της ΔΟΕ ότι «η Ελλάδα κέρδισε το χρυσό στο ντόπινγκ»;
Είναι εύγλωττη και χαρακτηριστική, είτε ειπώθηκε έτσι ακριβώς είτε πιο ήπια. Τελικά, δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Άλλοι είναι πρωταθλητές στην παρακμή και άλλοι απλώς δεν είναι τέλειοι και εμφανίζουν ή αντιμετωπίζουν ανθρώπινες αδυναμίες.
Θεωρείτε τη διαίρεση μιας χώρας 11 εκατομμυρίων κατοίκων, όπως η Ελλάδα, σε 1.034 ΟΤΑ λογική και άρα ανούσια τη νέα διοικητική μεταρρύθμιση; Ποια είναι η δική σας πρόταση για το οικονομικό αδιέξοδο πολλών δήμων της επικράτειας;
Εμείς ξεκινήσαμε τον Καποδίστρια και η ΝΔ μάς αντιμαχόταν σθεναρά. Τώρα αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο και ισχυρίζεται ότι προχωρά στη δεύτερη φάση του. Προσωπικά, αμφιβάλλω. Ο χάρτης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να σχεδιαστεί ξανά, με λίγους και ισχυρούς δήμους, οι οποίοι θα προκύψουν, ύστερα από ένα νέο κύμα συγχωνεύσεων. Σε αυτούς πρέπει να εξασφαλιστεί ένα μίνιμουμ αυτάρκειας πόρων, το οποίο να είναι αρκετά γενναίο, ώστε να μπορούν να παρέμβουν αποφασιστικά στις σύγχρονες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών. Η οικονομική αυτοτέλεια των δήμων με την πρόβλεψη μιας λειτουργικής φορολογικής αποκέντρωσης (με ενεργοποίηση και της συνταγματικής διάταξης για τα τοπικά έσοδα), η οποία θα συνοδεύεται από ελεγκτικούς μηχανισμούς διαχείρισης του δημοτικού πλέον χρήματος, συμπυκνώνει την άποψη μου.
Θεωρείτε την πυρηνική ενέργεια λύση για το ενεργειακό πρόβλημα στη χώρα μας;
Όχι, πρωτίστως διότι δεν εξαντλήσαμε τις εναλλακτικές επιλογές μας. Δεν είμαι δογματικός, μπορώ να πειστώ επιστημονικά για κάποια οφέλη της πυρηνικής ενέργειας, αλλά οι έως τώρα αναλύσεις με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν αξίζουν ούτε το ρίσκο ούτε το χρήμα για την εισαγωγή τους στο σύστημα μας. Ας δώσουμε προτεραιότητα σε επιτυχημένα διεθνώς παραδείγματα χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και στις λιγότερο ρυπογόνες παραδοσιακές μεθόδους (όπως το φυσικό αέριο) και εύχομαι ότι δε θα χρειαστεί ποτέ να καταφύγουμε στην πυρηνική ενέργεια.
Σε ποιες περιπτώσεις θεωρείτε απαραίτητη τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος;
Σε όσες δεν ευτελίζεται ο θεσμός του δημοψηφίσματος και σε όσες το ενδιαφέρον των πολιτών είναι γνήσιο και μαζικό. Με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, όταν πρόκειται για μείζονα στρατηγικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, για τα οποία οι προτάσεις είναι αρκούντως αποκλίνουσες, ενώ ταυτόχρονα είναι απαραίτητο να υπογραμμισθεί η σημασία τους. Είμαι υπέρ των συχνών τοπικών δημοψηφισμάτων σε κρίσιμα ζητήματα που σφραγίζουν σημαντικές πτυχές της ποιότητας ζωής των τοπικών κοινωνιών, πάντα με την επιφύλαξη της διασφάλισης μιας άρτιας διαδικασίας (ενημέρωση, συμμετοχή κ.λπ.).
Ποιον άνδρα και ποια γυναίκα πολιτικό ξεχωρίζετε από τη σύγχρονη ελληνική και διεθνή πολιτική σκηνή;
Θα αδικήσω πολλούς, αν απαντήσω.
Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με την πολιτική και γιατί στον συγκεκριμένο πολιτικό σχηματισμό;
«Προσβλήθηκα» από μικρός με το μη αντιμετωπίσιμο μικρόβιο της πολιτικής. Αστειεύομαι. Νιώθω υπεύθυνος για τα παιδιά και τον τόπο και είναι ζήτημα προσωπικής αξιοπρέπειας να μπορώ να προσφέρω εποικοδομητικά για το μέλλον τους. Το ΠΑΣΟΚ με έπεισε ότι αποτελεί συγκριτικά το καταλληλότερο όχημα για να εκφραστώ και να δραστηριοποιηθώ, και το παρακολουθώ ως δεσπόζον στα πολιτικά πράγματα μας από την ίδρυση του. Εκφράζει και την ισορροπία αλλά και τη δυναμική στα πολιτικά μας δεδομένα, η δε κοσμοθεωρία του και οι αφετηρίες του είναι εξαιρετικά κοντά στις δικές μου.
Ποια είναι τα πρώτα μέτρα που θα λαμβάνατε ως υπουργός Περιβάλλοντος, προκειμένου να γίνει η Ελλάδα μια πιο οικολογική χώρα;
Επιμένετε να με υπουργοποιείτε, θα σας απαντήσω ότι θα ξεκινούσα εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, την οποία και θα θεσμοποιούσα μόνιμα, θα διαμόρφωνα μια ατζέντα «συγκρούσεων» (αλληλοεπικαλύψεων) με άλλα υπουργεία και ενδιαφερόμενους, ώστε να διασφαλίζω την περιβαλλοντική προτεραιότητα εντός του «Σχεδίου Εθνικής Στρατηγικής Βιώσιμης Ανάπτυξης» που περιλαμβάνει το Πρόγραμμα μας. θα μελετούσα την εφαρμογή ενός είδους «οικολογικού κεκτημένου» σε κάθε μας δράση, θα εκπονούσα «περιβαλλοντικούς δείκτες», τους οποίους θα έλεγχε ειδικό Σώμα Ελεγκτών Περιβάλλοντος και, τέλος, θα ξεκινούσα άμεσα την κωδικοποίηση της νομοθεσίας που αφορά στο περιβάλλον.
Κατά τη γνώμη σας, οι ελληνικές αρχαιότητες που βρίσκονται στο εξωτερικό πρέπει να επαναπατρισθούν;
Ασφαλώς, χωρίς δεύτερη κουβέντα, και να τύχουν της κατάλληλης προστασίας και ανάδειξης εδώ, στον τόπο τους. Να πείσουμε ότι μπορούμε να τις προστατεύσουμε. Πρόσφατα ξαναείδα τα «Ελγίνεια» στο Λονδίνο. Κοσμοσυρροή, παντελώς αφύλακτα, με τους τουρίστες να τα αγκαλιάζουν για να φωτογραφηθούν. Πρέπει να προβούμε ως χώρα σε έντονες καταγγελίες.
Ποιο ρόλο παίζει στη ζωή σας η θρησκεία;
Είμαι ένας μέσος πολίτης με εσωτερικό χειρισμό της θρησκευτικής μου αγωνίας.
Τι σας αρέσει στον Έλληνα και τι πρέπει να αλλάξει;
Το πάθος του και η εκρηκτικότητα του, όταν τον ενδιαφέρει κάτι πάρα πολύ. Πρέπει να μετριάσει την υπερβολή του και να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την υπομονή και τη μεθοδικότητα.
