Ερώτηση για ανακύκλωση συσκευασιών

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ

ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΠΑΣΟΚ Ν. ΡΟΔΟΠΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΗ

ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥΣ

1. ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

2. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ & ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΘΕΜΑ: Αναποτελεσματική η κυβερνητική πολιτική για την ανακύκλωση αποβλήτων συσκευασιών

Η ανακύκλωση συσκευασιών πραγματοποιείται σήμερα τυπικά στη χώρα μας με τον ακόλουθο τρόπο. Τα απόβλητα συσκευασιών στο σύνολό τους συλλέγονται στους ειδικούς μπλε κάδους με την ειδική σήμανση. Οι πολίτες δηλαδή εναποθέτουν στους μπλε κάδους τις χρησιμοποιημένες συσκευασίες όπως για παράδειγμα πλαστικά μπουκάλια, χάρτινες συσκευασίες γάλακτος, πλαστικές συσκευασίες νερού, κουτάκια αναψυκτικών κ.α. Οι συλλεγόμενες συσκευασίες μεταφέρονται έπειτα στα Κέντρα Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ), όπου τα ανακυκλώσιμα υλικά διαχωρίζονται και προωθούνται προς ανακύκλωση. Σύμφωνα με στοιχεία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., το έτος 2008 ανακυκλώθηκαν 415.844 τόνους από τους 1.050.000 τόνους παραγομένων αποβλήτων συσκευασιών, δηλαδή ποσοστό 39,6%.

Τα προβλήματα που δημιουργούνται με τους μπλε κάδους είναι πολλά και έχουν επισημανθεί από πολίτες αλλά και οικολογικές οργανώσεις. Το σημαντικότερο ζήτημα είναι φυσικά το γεγονός ότι δεν γίνεται σωστή συλλογή των συσκευασιών. Αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι για την ορθή διαδικασία εναπόθεσης των συσκευασιών και ως εκ τούτου η διαδικασία γίνεται με λάθος τρόπο. Πιο συγκεκριμένα, οι μπλε κάδοι πολλές φορές περιέχουν οργανικές ουσίες, αποφάγια και οικιακά απορρίμματα δηλαδή, που δεν εμπίπτουν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα ανακύκλωσης. Επίσης, οι πολίτες εναποθέτουν τα ανακυκλώσιμα στους μπλε κάδους μέσα σε σακούλες ενώ αυτό απαγορεύεται ρητά από το πρόγραμμα. Τέλος, οι συσκευασίες συχνά περιέχουν υπολείμματα φαγητού ή δεν έχουν διαχωριστεί σωστά, ενώ οι μπλε κάδοι είναι συνήθως υπερπλήρεις με σωρούς από σακούλες, χαρτόκουτες ή ακόμη και ξύλινα τελάρα.

Η ανακύκλωση που πραγματοποιείται από συσκευασίες που συλλέγονται σε μπλε κάδους μπορεί να χαρακτηριστεί ως παταγώδης αποτυχία, καθώς πολύ απλά δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Είναι δε αποδεδειγμένο ότι το μεγαλύτερο μέρος των ανακυκλώσιμων που φθάνουν τελικά στα ΚΔΑΥ προέρχεται από την συμμετοχή των βιομηχανιών και σούπερ –μάρκετ σε προγράμματα εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων και αυτό εξηγεί το σχετικά ικανοποιητικό ποσοστό ανακυκλώσιμων υλικών, όπως έρχεται στη δημοσιότητα. Παρά το παιχνίδι των αριθμών που παίζει το Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ η χώρα μας δεν παύει να υστερεί σημαντικά στον τομέα της ανακύκλωσης υλικών συσκευασίας που χρησιμεύουν σε οικιακές χρήσεις και καταλήγουν στα απορρίμματα. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές συλλογής και διαλογής υλικών στους επιμέρους ΟΤΑ, οι ίδιοι οι καταναλωτές δεν έχουν πληροφορηθεί κατάλληλα σχετικά με την αναγκαιότητα της εφαρμογής των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης και τέλος το σύστημα συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών στη χώρα μας είναι το πλέον ανορθόδοξο και αναποτελεσματικό στην Ευρώπη.

Πιο συγκεκριμένα, σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γερμανία, την Ιταλία αλλά και την Γαλλία, το κράτος έχει προχωρήσει στον σχεδιασμό ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών όπου ο ρόλος του πολίτη, μέσα από σωστή ενημέρωση, είναι ενεργός και ουσιαστικός και ο διαχωρισμός των απορριμμάτων γίνεται στο σπίτι, στην πηγή, και όχι στα Κέντρα Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών. Αυτό σημαίνει ότι ο ενιαίος μπλε κάδος για όλες τις συσκευασίες αφενός οδηγεί σε σύγχυση τον πολίτη και αφετέρου αποτελεί την εύκολη και σύντομη λύση προκειμένου η χώρα μας να ανταποκριθεί στοιχειωδώς και βραχυπρόθεσμα στους στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένας αποτελεσματικός σχεδιασμός όπως θα έπρεπε να περιλαμβάνει ενημέρωση και δραστηριοποίηση των πολιτών, προγραμματισμό διαλογής και ξεχωριστούς κάδους με βάση το υλικό κατασκευής της συσκευασίας σε κάθε γειτονιά. Με αυτόν τον τρόπο θα απαλλασσόταν το κράτος από την δημιουργία και συντήρηση των μονάδων διαλογής καθώς ο διαχωρισμός και η διαλογή θα πραγματοποιείται σε όλη την χώρα και ταυτόχρονα σε κάθε σπίτι και σε κάθε γειτονιά χωριστά.

Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή η οδηγίες 94/62/ΕΚ και 2004/12/ΕΚ που έχουν ενσωματωθεί στο εσωτερικό μας δίκαιο με τον Ν. 2939/2001 και την ΚΥΑ 9268/469/2007 (ΦΕΚ Β΄286/2007), θέτουν πολύ υψηλά τον πήχη για τις επιδόσεις των ελληνικών συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων. Μέχρι το τέλος του 2005 θα έπρεπε η χώρα μας να αξιοποιεί τουλάχιστον του 50% κ.β. των αποβλήτων συσκευασίας και να ανακυκλώνει τουλάχιστον του 25% κ.β. των υλικών συσκευασίας στο σύνολό τους (τουλάχιστον το 15% κάθε υλικού). Η χώρα μας έχει αποτύχει να ανταποκριθεί σε αυτόν τον στόχο. Επιπλέον ορίζει ότι μέχρι το τέλος του 2011 θα πρέπει να πραγματοποιείται: αξιοποίηση τουλάχιστον 60% κ.β. των απορριμμάτων συσκευασίας, ανακύκλωση 55-80% κ.β. των απορριμμάτων συσκευασίας, ανακύκλωση τουλάχιστον: 60 %, κατά βάρος, για το γυαλί, 60 %, κατά βάρος, για το χαρτί και χαρτόνι, 50 %, κατά βάρος, για τα μέταλλα, 22,5 %, κατά βάρος, για τα πλαστικά, λαμβάνοντας αποκλειστικά υπόψη υλικά που ανακυκλώνονται εκ νέου σε πλαστικά, 15 %, κατά βάρος, για το ξύλο.

Ορίζεται δε στο άρθρο 2 παρ.3 της ιδίας Υπουργικής Απόφασης ότι τα μέτρα και οι ποσοτικοί στόχοι που μνημονεύονται ανωτέρω ¨αποτελούν αντικείμενο ενημερωτικής εκστρατείας προς το ευρύ κοινό και τους οικονομικούς παράγοντες¨, πράγμα που σημαίνει ότι σήμερα μετά από δύο περίπου χρόνια από την έκδοση της Υπουργικής Απόφασης θα έπρεπε τουλάχιστον να είχε γίνει κάποια προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών της χώρας. Αυτό όμως όπως όλοι γνωρίζουμε δεν έγινε ποτέ αλλά ως φαίνεται ούτε πρόκειται να γίνει.

Η Κυβέρνηση έχοντας ως χρήσιμο εργαλείο τον Ν. 2939/2001 αλλά και τα παραδείγματα των άλλων Ευρωπαϊκών χωρών επέλεξε την εύκολη λύση, μία λύση σύντομη, εύκολη, ανορθόδοξη, μη αποτελεσματική και κυρίως δίχως καμία μελλοντική προοπτική. Η ανακύκλωση απαιτεί οργανωμένο σχέδιο με ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών αλλά κυρίως με εκπαίδευση των πολιτών και των μαθητών στις αρχές τις ανακύκλωσης και ειδικότερα στην πρόληψη, ενώ η Κυβέρνηση έχει περίτρανα αποδείξει ότι κάτι τέτοιο είναι μακριά από τις προθέσεις της.

Κατόπιν των ανωτέρω

Ερωτώνται οι κ.κ. Υπουργοί

1. Δεδομένου ότι η πρακτική άλλων Ευρωπαϊκών χωρών προτείνει χωριστή συλλογή συσκευασιών αλλά και η νέα οδηγία 98/2008 ΕΚ ορίζει σαφώς ότι τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν μέτρα για την προώθηση ανακύκλωσης υψηλής ποιότητας και για το σκοπό αυτό καθιερώνουν χωριστή συλλογή αποβλήτων συσκευασιών, προτίθεται η Κυβέρνηση να προχωρήσει σε αλλαγή του ισχύοντος συστήματος ανακύκλωσης με βάση τους ενιαίους μπλε κάδους σε χωριστή συλλογή αποβλήτων συσκευασιών;

2. Αν ναι, ποιο είναι ο σχεδιασμός της Κυβέρνησης προκειμένου να υλοποιηθεί το σύστημα της χωριστής διαλογής αποβλήτων συσκευασιών σε επίπεδο πρακτικής υλοποίησης αλλά κυρίως σε επίπεδο ενημέρωσης και εκπαίδευσης των πολιτών της χώρας μας προς την κατεύθυνση αυτή;

3. Αν όχι, συμφωνείτε έστω με την δυσλειτουργία και αναποτελεσματικότητα του σημερινού συστήματος για την ανακύκλωση των οικιακών αποβλήτων συσκευασιών; Τι προτίθεστε να πράξετε για την βελτίωσή του;

4. Σε κάθε περίπτωση, με ποιες δράσεις και μέτρα η Κυβέρνηση σκοπεύει να φθάσει τους στόχους που θέτει η ΚΥΑ 9268/469/2007 έως τα τέλη του Δεκεμβρίου 2011; Προτίθεστε να ενημερώσετε το κοινό για τα μέτρα που θέτει η ανωτέρω ΚΥΑ, δεδομένου ότι αφενός το πρόγραμμα ανακύκλωσης προϋποθέτει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών και αφετέρου οι στόχοι αυτοί θέτουν υψηλά τον πήχη της ανακύκλωσης αποβλήτων συσκευασιών και ως εκ τούτου δεν επιτυγχάνονται εν μία νυκτί αλλά με μακροπρόθεσμο και αποτελεσματικό σχεδιασμό καθώς και επίμονη, υπεύθυνη και συνεπή εφαρμογή του;

Ο ΕΡΩΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΑΛΩΤΗΣ